08 apr Redelijkheid en billijkheid

De redelijkheid en billijkheid hebben betrekking op de manier waarop partijen met elkaar omgaan bij het sluiten van een overeenkomst. Dit betekent dat partijen zich niet alleen aan de letterlijke tekst van de overeenkomst moeten houden, maar ook rekening moeten houden met elkaars belangen en verwachtingen. Hierbij geldt dat partijen niet te kwader trouw mogen handelen en dat zij zich redelijkerwijs van elkaar mogen verwachten dat zij zich aan de overeenkomst houden.

Een ander belangrijk aspect van de redelijkheid en billijkheid is de mogelijkheid om de overeenkomst te wijzigen of te ontbinden. Als de omstandigheden na het sluiten van de overeenkomst dusdanig veranderen dat het niet meer redelijk is om de overeenkomst ongewijzigd in stand te houden, kan een partij vragen om de overeenkomst te wijzigen of te ontbinden.

Haviltex is een belangrijk arrest van de Hoge Raad uit 1981 dat betrekking heeft op de uitleg van contracten als bij de uitvoering geschillen ontstaan.

Een belangrijk onderdeel van de redelijkheid en billijkheid is de verplichting tot het meewerken aan de uitvoering van de overeenkomst. Als een partij weigert om mee te werken aan de uitvoering van de overeenkomst, kan dit in strijd zijn met de redelijkheid en billijkheid en kan de andere partij hierdoor schade lijden. In zo’n geval kan de andere partij aanspraak maken op schadevergoeding

De Haviltex-maatstaf houdt in dat bij de uitleg van een contract niet alleen gekeken moet worden naar de taalkundige betekenis van de bewoordingen van het contract, maar ook naar de bedoeling van partijen bij het sluiten van het contract en naar de omstandigheden van het geval. Hierbij geldt dat als de letterlijke tekst van het contract niet duidelijk is, dat de bedoeling van partijen bij het sluiten van het contract belangrijker is dan de letterlijke tekst van het contract. Dit betekent dat er  gekeken moet worden naar de bedoeling van partijen bij het sluiten van het contract en naar de omstandigheden van het geval om te bepalen wat er precies is afgesproken. Bij het vaststellen van de bedoeling van partijen kan bijvoorbeeld gekeken worden naar de onderhandelingen die hebben plaatsgevonden voorafgaand aan het sluiten van het contract.

Het Haviltex-arrest heeft grote invloed gehad op de rechtspraktijk en wordt nog steeds veelvuldig toegepast bij de uitleg van contracten. Het zorgt ervoor dat niet alleen gekeken wordt naar de letterlijke tekst van het contract, maar ook naar de bedoeling van partijen en de omstandigheden van het geval. Dit draagt bij aan een redelijke en billijke uitleg van contracten en voorkomt dat partijen worden benadeeld door een te strikte interpretatie van de letterlijke tekst.